Grondbeleid in Bloemendaal
Eén van de middelen van de gemeente om ruimtelijke doelstellingen te verwezenlijken bij het uitvoeren van het omgevingsbeleid is het grondbeleid. In het kader van het omgevingsbeleid wordt de maatschappelijk gewenste bestemming van de grond vastgelegd. Dit gebeurt via een plan of besluit op basis van de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De gemeenteraad heeft een kaderstellende en controlerende functie ten aanzien van het grondbeleid en kan daarvoor verschillende instrumenten (actief of faciliterend) hanteren.
De gemeente hanteert een faciliterend grondbeleid. Dit is een direct gevolg van het ruimtelijk beleid in de gemeente om geen (grootschalige) uitleglocaties te ontwikkelen en tevens om financiële risico's beperken. Op dit moment geldt nog sterker dan vroeger dat het beleid erop gericht is het bijzondere woon- en leefmilieu te beschermen. Daar waar volgens het bestemmingsplan gebouwd mag worden, stelt de gemeente zich reactief op: ze laat het initiatief over aan ‘de markt’. Uitzondering wordt slechts gemaakt wanneer sprake is van een maatschappelijk belang. Op het gebied van de volkshuisvesting richt het beleid zich op het behoud, de vervanging van, aanpassing en indien mogelijk uitbreiding van de woningvoorraad. Om invloed te kunnen uitoefenen op het aantal sociale woningen is de verordening sociale woningbouw Bloemendaal 2019 van kracht. In enkele gevallen is er sprake van grondbezit waar de gemeente graag (sociale) woningbouw wil ontwikkelen om bijvoorbeeld de leefbaarheid te verhogen (Vitaal Vogelenzang) of om het aantal sociale woningen (Blekersveld) te vergroten.
Hieronder volgt een toelichting op de projecten die nu en in de toekomst tot ontwikkeling komen.
Nota Grondbeleid
De in november 2012 vastgestelde Nota Grondbeleid is een strategische nota die op hoofdlijnen de kaders schetst voor het grondbeleid van de gemeente Bloemendaal. De nota zal in 2025 worden geactualiseerd en de raad ter vaststelling worden aangeboden waarbij wordt voldaan aan het gestelde in het Besluit Begroting en Verantwoording (hierna: BBV) en de door de commissie BBV uitgebrachte notitie ‘Grondbeleid in begroting en jaarstukken’ van 2023.
Kostenverhaal
De Grondexploitatiewet als onderdeel van de Wet ruimtelijke ordening geeft de gemeente mogelijkheden om kosten te verhalen op zelfrealisatoren. Dit is geregeld in de Handreiking Kostenverhaal.
Projecten
In Bloemendaal is er in het kader van het grondbeleid sprake van drie projecten te weten: Bispinckpark Noord en Zuid, Blekersveld en Vitaal Vogelenzang. Dit betreft projecten met een eigen gemeentelijke grondpositie. De gemeente streeft bij projecten waarbij de grond wel eigendom is van de gemeente naar eenduidige afspraken en heldere verantwoording van de kosten. De overige projecten ruimtelijke ordening vallen buiten deze paragraaf omdat de gemeente hier geen grondpositie heeft. De rol van de gemeente bij deze overige projecten is de herziening van een bestemmingsplan en overige activiteiten in het kader van de ruimtelijke ordening.
Bispinckpark Noord en Zuid
Bispinckpark Noord betreft een perceel braakliggende grond. De gemeente verkoopt dit perceel aan een ontwikkelaar/ontwikkelende aannemer, die er vervolgens voor eigen rekening en risico een beperkt aantal woningen realiseert. Het betreft de realisatie van een woongebouw met een beperkt aantal appartementen of bijvoorbeeld drie rijwoningen.
Bispinckpark Zuid betreft een perceel grond met een (verouderd) gebouwtje dat tot enige tijd geleden nog in gebruik was als kinderopvanglocatie. De gemeente wil het perceel verkopen.
De koper krijgt als randvoorwaarde mee dat er twee bungalows gebouwd moeten worden. De koper realiseert deze woningen voor eigen rekening en risico.
Blekersveld
Blekersveld betreft een perceel braakliggende grond dat de gemeente verkoopt aan een corporatie die er voor eigen rekening en risico sociale woningen realiseert. Het betreft in totaal maximaal 120 sociale huurwoningen met een beperkt vloeroppervlak.
Vitaal Vogelenzang
Het project Vitaal Vogelenzang omhelst de realisatie van 72 koopwoningen, een sportcomplex met 5 tennisbanen en 1,5 kunstgrasveld voor de voetbalclub, een gedeeld clubgebouw voor de tennis- en voetbalvereniging, een nieuwe dorpspark en de herinrichting van de openbare ruimte.
Ontwikkelaar koopt de gronden voor de realisatie van de woningen in het zuidwestelijk deel van Vogelenzang van de gemeente Bloemendaal en ontwikkelt deze vervolgens voor eigen rekening en risico tot woningbouw en de overige gronden (die in eigendom van de gemeente Bloemendaal blijven) tot sportcomplex, inclusief sportvelden en nieuw clubgebouw voor de voetbalvereniging en tennisvereniging en bijbehorende openbare ruimte.
De financiële beheersing
Een bouwgrondcomplex wordt als 'in exploitatie genomen' beschouwd zodra de raad een exploitatiebegroting met onderbouwde exploitatieberekeningen heeft vastgesteld. De financiële gevolgen van het grondbeleid hebben impact op de gemeentelijke begroting, met name op weerstandsvermogen en risicobeheersing. Risico’s moeten in een vroegtijdig stadium van planontwikkeling en besluitvorming transparant zijn en vooral zo volledig mogelijk onderdeel van de besluitvorming uitmaken. Het succes van het grondbeleid hangt mede af van de wijze van samenwerking met marktpartijen en/of overheden. In de berekeningen van de exploitatieopzetten wordt zo veel als mogelijk rekening gehouden met actuele prijs- en opbrengststijgingen en de fasering van kosten en opbrengsten in de tijd in relatie tot de risico’s in de markt en de economische omstandigheden. De berekeningen worden jaarlijks geactualiseerd en ter vaststelling aan de raad aangeboden om hiermee zicht op de financiële consequenties te houden. Eventuele geprognosticeerde verliezen worden via een voorziening afgevangen. De gemeente heeft geen projecten die als grondexploitatie worden aangemerkt. Van een voorziening is geen sprake.